Mối liên hệ đáng lo ngại giữa chất lượng không khí, nhiệt độ và động kinh

Doanh Hoa

25-04-2025

There must be a plan of action because delaying will be dangerous. Kingfisher is unsure if he is too worried […]. The situation seems life-threatening!

Trích “GHG Emissions”; Wild Wise Weird (2024)

Động kinh và các cơn co giật là những rối loạn thần kinh suy nhược, ảnh hưởng đến gần 46 triệu người trên toàn cầu [1]. Mặc dù đã có nhiều nghiên cứu, nguyên nhân gây ra các tình trạng này vẫn chưa được hiểu rõ hoàn toàn. Gần đây, sự chú ý của giới khoa học đã chuyển sang các yếu tố môi trường — đặc biệt là ô nhiễm không khí và biến động nhiệt độ — những yếu tố tiềm năng có thể kích hoạt hoặc làm trầm trọng thêm các triệu chứng. Một nghiên cứu gần đây do Sharma và cộng sự [2] thực hiện đã phân tích dữ liệu từ 34 nghiên cứu dịch tễ học nhằm điều tra mối liên hệ này.

Bài viết cho thấy bằng chứng ngày càng nhiều về mối liên hệ giữa phơi nhiễm ngắn hạn với các chất ô nhiễm không khí — bao gồm bụi mịn (PM₂.₅, PM₁₀), nitơ dioxide (NO₂), sulfur dioxide (SO₂), carbon monoxide (CO) và ozone (O₃) — cùng với các biến động về nhiệt độ môi trường. Một số nghiên cứu đã chỉ ra sự gia tăng nguy cơ co giật và nhập viện vì động kinh sau khi tiếp xúc với các yếu tố này. Tuy nhiên, kết quả tổng thể vẫn chưa thống nhất do sự khác biệt trong thiết kế nghiên cứu, cách đánh giá phơi nhiễm và đặc điểm dân số [2].

Dù còn tồn tại sự không đồng nhất, tổng quan nhấn mạnh rằng phơi nhiễm môi trường có thể đóng vai trò như một tác nhân kích hoạt rối loạn thần kinh. Điều này đặc biệt đáng lo ngại trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng nghiêm trọng và tình trạng ô nhiễm không khí đô thị kéo dài — những yếu tố ảnh hưởng không đồng đều đến các nhóm dễ tổn thương như trẻ em, người cao tuổi và cộng đồng có thu nhập thấp [3].

Về mặt kinh tế, gánh nặng do động kinh là rất lớn, với thiệt hại ước tính lên tới 119 tỷ USD mỗi năm trên toàn cầu. Con số này bao gồm chi phí y tế, mất năng suất lao động và suy giảm chất lượng cuộc sống [4]. Việc xác định và kiểm soát các yếu tố nguy cơ từ môi trường có thể mở ra cơ hội can thiệp hiệu quả nhằm giảm nhẹ cả gánh nặng sức khỏe lẫn chi phí xã hội.

Trong bối cảnh các hoạt động của con người tiếp tục làm suy giảm chất lượng không khí và gia tăng các hiện tượng khí hậu cực đoan, quản trị môi trường chủ động trở nên thiết yếu. Đây không chỉ là biện pháp bảo vệ hệ sinh thái, mà còn là chiến lược quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng [5,6]. Giải pháp phòng ngừa — thông qua cải thiện chất lượng không khí và giảm tác động khí hậu — có thể giúp giảm đáng kể tỷ lệ các bệnh thần kinh liên quan đến môi trường, đồng thời chứng minh tính hiệu quả về chi phí so với các biện pháp điều trị [7].

Tài liệu tham khảo

[1] Beghi E, et al. (2016). Global, regional, and national burden of epilepsy, 1990–2016: a systematic analysis for the global burden of Disease Study 2016. Lancet Neurology, 18, 357-375. https://www.thelancet.com/journals/laneur/article/PIIS1474-4422(18)30454-X/fulltext 

[2] Sharma R, et al. (2025). Air pollution and temperature in seizures and epilepsy: A scoping review of epidemiological studies. Current Environmental Health Reports, 12, 1 (2025). https://doi.org/10.1007/s40572-024-00466-3

[3] Keswani A, et al. (2022). Health and clinical impacts of air pollution and linkages with climate change. NEJM Evidence, 1, EVIDra2200068. https://doi.org/10.1056/EVIDra2200068 

[4] Begley C, et al. (2022). The global cost of epilepsy: a systematic review and extrapolation. Epilepsia, 63, 892-903. https://doi.org/10.1111/epi.17165 

[5] Ho MT, Vuong QH. (2025). Five premises to understand human–computer interactions as AI is changing the world. AI & Society, 40, 1161-1162. https://doi.org/10.1007/s00146-024-01913-3 

[6] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267

[7] Vuong QH, Nguyen MH. (2024). Better Economics for the Earth: A Lesson from Quantum and Information Theories. https://www.amazon.com/dp/B0D98L5K44