0 và 1

NMH

01-12-2025

Trang Tử dạo bước bên bờ sông, ngắm đàn cá tung tăng bơi lội thì thấy Bói Cá buồn bã đậu trên cành liễu, liền hỏi:

— Ta thấy cá vẫn đầy sông, con nào con nấy đều béo tốt cả, cớ sao ngươi lại u sầu đến thế?

Bói Cá thở dài:

— Từ khi tiên sinh giúp tôi thấu được ánh sáng Đạo qua bức Lục Thị Đồ, lòng tôi vui mừng nên càng miệt mài suy ngẫm. Nhưng nghĩ càng sâu lại càng thấy lạc lối và bế tắc.

Trang hỏi:

— Vì sao lại thế?

Bói Cá đáp:

— Trong tranh, nét vẽ của quả hồng đầu tiên và quả cuối cùng đều giản đơn, trống rỗng. Rỗng là số 0. 0 là hư vô, là không có gì. Bắt đầu là 0, kết thúc cũng là 0. Đã thế còn phải trải qua bốn giai đoạn sinh – lão – bệnh – tử. Nghĩ như vậy, tôi thấy đời sinh linh toàn khổ đau. Nếu sinh đã là không, hoại cũng về không, vậy cuộc sống còn ý nghĩa gì nữa?

Tiên sinh xem đó, đến một bậc đã đắc đạo như Đại sư Mục Khê cũng chẳng vượt qua được quy luật tự nhiên này.

Trang Tử bảo:

— Cái giống nhiều lông của nhà ngươi lại dùng tư duy nhị nguyên mà luận huyền cơ của Đạo rồi. Khi ngươi ăn cá, cá trở thành chính ngươi, vậy là cá đã biến mất chăng?

Bói Cá giật mình:

— Ý tiên sinh là Đại sư Mục Khê vẫn tồn tại thông qua bức tranh?

Trang khẽ lắc đầu:

— Phải, mà cũng không phải. Dù tranh có dùng loại giấy thượng hạng nhất, mực lâu phai nhất, thì rồi thời gian cũng khiến tiêu tán thành hư vô.

Bói Cá vò đầu, muốn bứt hết vài sợi lông ít ỏi:

— Tôi nghĩ mãi vẫn không thấu. Xin tiên sinh khai giải.

Trang Tử khép mắt mỉm cười:

— Chẳng phải là tâm hồn người Nhật đó sao? Nghe đâu họ gọi đất nước họ là Đất nước mặt trời mọc. Thế nào phải hư vô.

Nghe Trang Tử nói tới nước Nhật, Bói Cá lại suy tưởng xa xôi về mấy cô nương bói cá Nhật Bản. Không biết các nàng mặc áo màu gì, và liệu bên đó có cá ngon để ăn hay không.

References

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://books.google.com/books?id=N10jEQAAQBAJ

[2] Zhuang Zhou. (1964). Zhuangzi.

[3] Nguyen MH. (2025). Kingfisherish Wandering. https://www.amazon.com/dp/B0FVLLLXNW/ 

[4] Nguyen MH. (2025). On Six Persimmons by Master Muqi Fachang. https://www.xomchim.com/post/on-six-persimmons-by-master-muqi-fachang