Cái kỳ diệu của sự vô dụng

NMH

8-10-2025

Vẽ bởi ChatGPT

Bói Cá chăm chỉ bắt cá. Trang Tử thong dong ngắm mây. Đôi bạn không giống gì nhau. Sự khác biệt này sẽ có ngày đặt ra thành câu hỏi.

Đến hôm nay thì BC hỏi Trang: “Thầy Zhuang nói với Huệ Thi về cái quả bầu to, vô tích sự. Vậy cuối cùng, Huệ Thi có ngồi bầu mà qua sông được không?”

“Không có, không thể có,” Trang Tử nghiêm trang như thể sắp cười. “Huệ Tử mà làm thế, thì ta còn uống rượu với hắn làm gì nữa. Thế chẳng phải bắt trộn hữu vi với vô vi để bảo đó là vô vi hay sao?”

Bói Cá: “Ồ, thế vậy là cái sự vô ích cứ phải để nguyên vẹn thì mới kỳ diệu sao?”

Bây giờ thì Trang Tử cười thật: “Cái giống xù lông nhà ngươi không nghịch đạo thì thấy khó ở hay sao. Cái tật cứ cố phân biệt chẳng phải đã làm ngươi suýt đói nhiều lần rồi sao. Rốt cuộc no quan trọng hay phân biệt cá quan trọng?”

Bói Cá cũng không chịu thua: “Trang Tử nói vậy đã tự mâu thuẫn. Giấc mơ hóa bướm của Thầy thiên hạ ai ai cũng biết, chẳng phải khiến ngài cũng loay hoay hỏi đâu là thật đâu là mơ đó sao?!”

Hỏi thế, nhưng Trang lại bình thản: “Không quan trọng, vì ta đâu có tìm câu trả lời. Ta hỏi là mong lại được mơ tiếp, chơi tiếp mà thôi.”

Bói Cá khâm phục, nhưng lại tiếp: “Nhưng mong đó có hão huyền không, vì thế thì cứ phải mộng mãi sao?”

“Không cần mơ,” Trang Tử thì thào, nhưng vẻ nghiêm túc. “Ta đã thực gặp đôi bạn cá chép-bướm. Cá chép chăm chỉ kiếm ăn. Bướm bay chơi quanh ngày tháng. Cá chép chê bướm mải chơi, như ngươi đang ngụ ý ám chỉ ta vậy. Rồi một ngày, cá chép đang bơi xuôi dòng thì vướng ghềnh đá chắn. Nó cố gắng mãi không nhảy qua được. Tới lúc sắp bỏ cuộc, thì con bướm vô dụng rong chơi đậu xuống chỗ cá chép có thể vượt ghềnh. Chỉ một cú đáp nhẹ nhõm rong chơi giúp cá chép vượt qua chướng ngại, lại tiếp tục bơi xuôi dòng.”

Bói Cá tỏ vẻ không tin: “Thầy Trang lại bốc phét để vui đời rồi.”

Trang Tử: “Xem Newsflare thì biết.” [3]

Xem xong, Bói Cá gật gù. “Ồ, hay thật. Nhờ rong chơi mà bướm giúp cá chép tiếp tục đi kiếm mồi. Vô vi sinh hữu vi.”

Trang lắc đầu: “Nào phải vậy. Cá chép bây giờ cũng thích đi rong chơi rồi. Nó vượt ghềnh đá, bơi tiếp là đi chơi đó.”

References

 [1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://books.google.com/books?id=N10jEQAAQBAJ 

[2] Zhuang Z. (2022). Zhuangzi. Columbia University Press. https://cup.columbia.edu/book/zhuangzi/9780231123877/

[3] Newsflare (2025, September 27).Butterfly 'guides' carp to leap over stone barrier blocking its path. https://www.newsflare.com/video/793138/butterfly-guides-carp-to-leap-over-stone-barrier-blocking-its-path