Proposition 65 và bài học về quản lý hóa chất: Khi minh bạch không đủ nếu thiếu tầm nhìn dài hạn

Nhàn Bụng Đen

22-04-2025

Everyone has to follow discipline. Kingfisher is the conductor. 
At the beginning of rehearsal, the orchestra is a total mess. 
The big, loud ones eclipse the rest of the birds. Yet, strangely, it actually sounds good. Perhaps because birds are natural singers, the songs are all good as long as they sing! Even the sound of their disorderly singing is good.”

Trích “Conductor”; Wild Wise Weird [1]

Năm 1986, California đã ban hành Proposition 65 (Prop 65), một đạo luật mang tính bước ngoặt về quyền được biết, yêu cầu các doanh nghiệp phải cảnh báo người tiêu dùng khi sản phẩm của họ chứa hóa chất liên quan đến nguy cơ ung thư, tổn thương sinh sản hoặc phát triển [2]. Dù luật này không bắt buộc doanh nghiệp phải thay đổi công thức sản phẩm, nó đã tạo động lực để nhiều công ty giảm thiểu các chất độc hại nhằm tránh dán nhãn cảnh báo—gây ra tranh luận về hiệu quả thực sự và lo ngại về hiện tượng “mệt mỏi cảnh báo”[3].

Một nghiên cứu mới đây công bố trên Environmental Health Perspectives đã cung cấp bằng chứng thuyết phục về tác động lan rộng của Prop 65 vượt ra ngoài biên giới California. Bằng cách phân tích dữ liệu giám sát sinh học từ Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia (National Health and Nutrition Examination Survey - NHANES) giai đoạn 1999–2016, các nhà nghiên cứu đã đánh giá xu hướng phơi nhiễm đối với 37 hóa chất, bao gồm phthalates, phenols, hợp chất hữu cơ bay hơi, kim loại và PFAS (các chất hóa học tồn lưu lâu dài). Kết quả cho thấy nồng độ các hóa chất thuộc danh sách Prop 65 trong cơ thể người dân trên toàn nước Mỹ đã giảm, cho thấy các nhà sản xuất có khả năng đã điều chỉnh công thức sản phẩm trên toàn thị trường chứ không chỉ giới hạn tại California [4].

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra một vấn đề đáng lo ngại: khi các hóa chất được liệt kê giảm đi, các chất thay thế có cấu trúc tương tự nhưng chưa được liệt kê—như bisphenol S thay cho bisphenol A—lại gia tăng sử dụng, và thường mang những rủi ro sức khỏe tương đương [4]. Hiện tượng này, được gọi là “sự thay thế đáng tiếc”, làm nổi bật những hạn chế của các khung pháp lý mang tính phản ứng [5].

Các chuyên gia đánh giá cao việc nghiên cứu đã sử dụng sáng tạo dữ liệu cấp quốc gia để đánh giá hiệu quả chính sách cấp bang, mặc dù còn gặp thách thức như phạm vi hóa chất hạn chế và thiếu chi tiết theo cộng đồng [2]. Nghiên cứu nhấn mạnh rằng mặc dù các đạo luật minh bạch như Prop 65 có thể thúc đẩy việc giảm đáng kể phơi nhiễm độc hại, chúng cần được bổ sung bởi các chính sách chủ động nhằm đảm bảo rằng các chất thay thế thực sự an toàn.

Tại điểm giao giữa sức khỏe con người, quản lý môi trường và quyết định kinh tế, nghiên cứu này củng cố một nguyên lý thiết yếu: quản lý hóa chất hiệu quả cần ưu tiên an toàn ngay từ thiết kế [6,7]. Nếu thiếu tầm nhìn này, các lựa chọn thay thế tiết kiệm chi phí sẽ chỉ dịch chuyển rủi ro thay vì giải quyết tận gốc vấn đề.

Tài liệu tham khảo

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://www.amazon.com/dp/B0BG2NNHY6/ 

[2] Polsky C, Schwarzman M. (2021). The hidden success of a conspicuous law: Proposition 65 and the reduction of toxic chemical exposures. Ecology Law Quarterly, 47, 823-886. https://www.ecologylawquarterly.org/print/the-hidden-success-of-a-conspicuous-law-proposition-65-and-the-reduction-of-toxic-chemical-exposures/ 

[3] Knox KE, et al. (2024). Trends in NHANES biomonitored exposures in California and the U.S. following the implementation of California’s Proposition 65. Environmental Health Perspectives, 132, 107007. https://doi.org/10.1289/ehp13956 

[4] Nicole W. (2024). A wide reach: California’s Prop 65 and reduced chemical exposures across the United States. Environmental Health Perspectives, 132, 124003. https://doi.org/10.1289/EHP16435 

[5] Maertens A, et al. (2021). Avoiding regrettable substitutions: Green toxicology for sustainable chemistry. ACS Sustainable Chemistry & Engineering, 9, 7749-7758. https://doi.org/10.1021/acssuschemeng.0c09435 

[6] Vuong QH, Nguyen MH. (2024). Better Economics for the Earth: A Lesson from Quantum and Information Theories. https://www.amazon.com/dp/B0D98L5K44

[7] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267