Khi thiên nhiên gặp tài chính: Tại sao việc biết "đầu tư vào đâu" quan trọng đối với đầu tư bền vững

Phàn Tước

04-04-2025

Kingfisher assigns another task: “Go back to the market and research if humans have invented any new methods for catching fish!”  
After a day, the disciple diligently reports: “Villagers are indeed improving their fishing techniques because this fish is highly favored and sells very well.”
“Longer fishing rods or improved hooks?” asks the anxious Kingfisher. “No, not rods and hooks. They’re now using larger nets with smaller mesh, equipped with lights to lure fish at night... These nets allow them to catch every single fish, day and night...,” replies Field Sparrow.

Trích “Bird Village Economics”; Wild Wise Weird [1]

Hiểu rõ nơi các công ty hoạt động là yếu tố cơ bản để đánh giá cách thức mà họ tác động đến và phụ thuộc vào thiên nhiên. Trong một bài đánh giá gần đây, Christiaen et al. [2] đã làm sáng tỏ một yếu tố thường bị bỏ qua nhưng rất quan trọng trong báo cáo bền vững: asset location data (dữ liệu vị trí tài sản). Vì đa dạng sinh học và các dịch vụ hệ sinh thái có tính đặc thù theo vị trí, các tổ chức tài chính cần sử dụng geospatial data (dữ liệu không gian địa lý) để đánh giá chính xác các rủi ro tài chính liên quan đến thiên nhiên.

Các hệ thống tự nhiên cung cấp những lợi ích như nước sạch, sự thụ phấn, và khả năng phục hồi sinh thái, và những lợi ích này thay đổi tùy theo khu vực. Do đó, các rủi ro và sự phụ thuộc vào môi trường liên quan đến hoạt động kinh doanh cũng khác nhau theo từng vị trí [2]. Tuy nhiên, nhiều tổ chức tài chính vẫn thiếu thông tin chi tiết về vị trí chính xác của các cơ sở hoặc chuỗi cung ứng của các công ty mà họ đầu tư. Sự thiếu hụt này tạo ra một rào cản lớn đối với việc đánh giá rủi ro vững mạnh và cản trở các hành động kịp thời đối với các thách thức liên quan đến thiên nhiên.

Bài viết làm rõ rằng, mặc dù dữ liệu như vậy thường được cho là không có sẵn, nhưng thực tế có rất nhiều nguồn tài nguyên. Chúng bao gồm các báo cáo của công ty, các sổ đăng ký phát thải ô nhiễm công cộng, cơ sở dữ liệu mở của các tổ chức phi lợi nhuận, và các cơ sở dữ liệu tài sản thương mại. Các ngành công nghiệp như khai thác mỏ và năng lượng có sự bao phủ dữ liệu khá mạnh. Ngược lại, các ngành phụ thuộc vào thiên nhiên quan trọng như nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản lại thiếu hụt dữ liệu dù có ảnh hưởng sinh thái lớn.

Để đánh giá bức tranh dữ liệu sẵn có, các tác giả đã tổng hợp một danh mục 173 bộ dữ liệu cấp tài sản. Trong số đó, 42% được phát triển bởi các tổ chức phi lợi nhuận, 34% bởi các nhà cung cấp thương mại, và 25% bởi các cơ quan công quyền. Tuy nhiên, khả năng tiếp cận, sự đầy đủ và phạm vi địa lý của các bộ dữ liệu này rất khác nhau. Ví dụ, dữ liệu có sẵn tương đối cao ở châu Âu và Bắc Mỹ, trong khi các khu vực ở Global South (Nam Toàn cầu) lại bị thiếu hụt đáng kể. Ngoài ra, các bộ dữ liệu thương mại có thể đắt đỏ hoặc bị hạn chế bởi các thỏa thuận cấp phép, và dữ liệu báo cáo từ các công ty phần lớn là tự nguyện và thiếu tính chi tiết.

Bài đánh giá đề xuất áp dụng "principle of asset-level disclosure" (nguyên tắc công khai dữ liệu cấp tài sản), theo đó các công ty sẽ phải báo cáo có hệ thống vị trí của tất cả các tài sản hoạt động chứ không chỉ những tài sản mà họ cho là quan trọng về mặt vật chất [3]. Việc thay đổi này sẽ giúp đánh giá rủi ro tài chính phản ánh chính xác hơn các thực tế về không gian của sự suy thoái thiên nhiên và biến đổi khí hậu. Các tác giả cũng khuyến nghị điều hòa các hệ thống theo dõi quyền sở hữu và tích hợp dữ liệu cấp tài sản vào các khuôn khổ đã được thiết lập như Taskforce on Nature-related Financial Disclosures (TNFD).

Có một mối liên kết quan trọng giữa tính bền vững sinh thái và tính minh bạch tài chính. Trong bối cảnh này, vị trí không chỉ là một chi tiết địa lý mà còn là một liên kết cơ bản giữa sự vận hành của các hệ thống tự nhiên và các quy trình ra quyết định trong lĩnh vực tài chính [5]. Việc tích hợp dữ liệu cụ thể về vị trí vào các đánh giá tài chính mở ra con đường để các hoạt động kinh tế được điều chỉnh phù hợp hơn với giới hạn sinh thái của hành tinh.

Tài liệu tham khảo

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://www.amazon.com/dp/B0BG2NNHY6/

[2] Christiaen C, et al. (2025). Location, location, location: asset location data sources for nature-related financial risk analysis. Current Opinion in Environmental Sustainability, 74, 101527. https://doi.org/10.1016/j.cosust.2025.101527 

[3] Caldecott B, et al. (2016). Stranded assets and thermal coal: An analysis of environment-related risk exposure. Stranded Assets Programme, SSEE, University of Oxford

[4] Pitman AJ, et al. (2024). Linking physical climate risk with mandatory business risk disclosure requirements. Environmental Research Letters, 19(5), 054056. https://doi.org/10.1088/1748-9326/ad4377 

[5] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267