Khi không khí trở nên độc hại, hành vi của chúng ta cũng trở nên như vậy

Vạc Hoa

01-04-2025

You once contributed to this karma by falsely reporting methane emissions from the Bird Village’s droppings. Now, these vengeful spirits have come to seek justice.

Trích “Ghosts”; Wild Wise Weird [1]

Nghiên cứu của Bondy, Roth và Sager [2] đã khám phá ra mối liên hệ đáng kể giữa ô nhiễm không khí và tỷ lệ tội phạm ở London. Dựa trên hơn 1,8 triệu hồ sơ tội phạm từ năm 2004–2005 và dữ liệu ô nhiễm độ phân giải cao từ 96 trạm quan trắc, các tác giả chứng minh rằng sự gia tăng ngắn hạn của ô nhiễm không khí tương ứng với sự gia tăng có thể đo lường được trong hoạt động tội phạm - ngay cả ở mức được coi là an toàn theo các tiêu chuẩn quy định hiện hành.

Để xác định mối quan hệ nhân quả, các nhà nghiên cứu đã sử dụng các phương pháp thống kê chặt chẽ, bao gồm các mô hình tác động cố định và các biến công cụ sử dụng hướng gió và sự nghịch nhiệt khí quyển (atmospheric inversions) làm nguồn biến đổi ô nhiễm ngoại sinh. Kết quả tìm thấy rất đáng tin cậy. Sự gia tăng 10 điểm trong Chỉ số Chất lượng Không khí (Air Quality Index - AQI) dẫn đến sự gia tăng 1,2%–2,6% trong tội phạm. Vào những ngày AQI vượt quá 35, tỷ lệ tội phạm tăng 3,7%, một tác động có quy mô tương đương với sự sụt giảm đáng kể về sự hiện diện của cảnh sát [3].

Ngoài các xu hướng tổng thể, nghiên cứu tiết lộ rằng tác động của ô nhiễm không được phân bố đồng đều. Các khu dân cư có thu nhập thấp dường như dễ bị tổn thương hơn, và ô nhiễm không chỉ liên quan đến các hành vi phạm tội bạo lực mà còn liên quan đến các tội phạm do động cơ kinh tế thúc đẩy. Những hiểu biết này cho thấy rằng ngay cả những suy giảm nhỏ về chất lượng không khí cũng có thể làm sâu sắc thêm sự bất bình đẳng xã hội và gây căng thẳng cho an toàn công cộng.

Để giải thích những phát hiện này, các tác giả dựa trên lý thuyết lựa chọn lý tính của tội phạm (the rational choice theory of crime) [4], lý thuyết này xem hành vi phạm tội là kết quả của việc ra quyết định có chủ ý dựa trên những rủi ro và lợi ích nhận thức được. Ô nhiễm không khí có thể ảnh hưởng đến phép tính này bằng cách làm suy giảm chức năng nhận thức, tăng mức độ căng thẳng và thay đổi nhận thức về rủi ro và hình phạt. Hỗ trợ quan điểm này, các nghiên cứu sinh lý học đã chỉ ra rằng việc tiếp xúc với không khí ô nhiễm có thể làm giảm lưu lượng oxy đến não và tăng mức độ hormone liên quan đến căng thẳng như cortisol và serotonin [2].

Trong khi các tác động sức khỏe của ô nhiễm không khí đã được thiết lập rõ ràng, nghiên cứu này làm nổi bật khả năng của nó trong việc làm xói mòn sự gắn kết xã hội và an toàn công cộng. Đối với các nhà hoạch định chính sách, những phát hiện này cho thấy rằng việc cải thiện chất lượng không khí có thể không chỉ là một biện pháp y tế công cộng mà còn là một chiến lược giảm tội phạm chủ động - bảo vệ cả lá phổi và đường phố [5].

Tài liệu tham khảo

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://www.amazon.com/dp/B0BG2NNHY6/

[2] Bondy M, et al. (2020). Crime is in the air: The contemporaneous relationship between air pollution and crime. Journal of the Association of Environmental and Resource Economists, 7(3), 417-618. https://doi.org/10.1086/707127 

[3] Draca M, et al. (2011). Panic on the streets of London: Police, crime, and the July 2005 terror attacks. American Economic Review, 101(5), 2157-2181. https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/aer.101.5.2157 

[4] Becker GS. (1968). Crime and punishment: An economic approach. Journal of Political Economy, 76(2), 169-217. https://www.jstor.org/stable/1830482 

[5] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267