Khi bão lớn cuốn theo hành vi: Bão và quyết định mua bảo hiểm y tế tư nhân ở Úc

Diều Mướp

20-04-2025

But, the longer the stay, the more dizzying. Any gust of wind would leave the whole structure shaking as if it were falling apart.

Trích “Mansion”; Wild Wise Weird [1]

Khi biến đổi khí hậu làm gia tăng tần suất và cường độ của các hiện tượng thời tiết cực đoan, việc hiểu rõ cách con người thích nghi với cú sốc môi trường ngày càng trở nên cấp thiết [2,3]. Một nghiên cứu gần đây của Nguyen và Mitrou [4] đã khám phá hậu quả hành vi của bão nhiệt đới ở Úc—cụ thể, liệu các thảm họa này có ảnh hưởng đến quyết định tham gia bảo hiểm y tế tư nhân (private health insurance – PHI) trong một hệ thống đã có bảo hiểm y tế công cộng toàn dân hay không.

Dựa trên hơn 20 năm dữ liệu dọc từ cuộc khảo sát Household, Income and Labour Dynamics in Australia (HILDA), kết hợp với dữ liệu lịch sử về bão, các tác giả sử dụng mô hình hồi quy hiệu ứng cố định cá nhân (individual fixed effects model) để tách biệt hiệu ứng nhân quả của việc tiếp xúc với bão đối với hành vi bảo hiểm. Kết quả rất đáng chú ý: chỉ những cơn bão cấp 5—có sức gió trên 199 km/h—mới tạo ra sự gia tăng đáng kể trong việc đăng ký PHI.

Hiệu ứng tích lũy lớn nhất được ghi nhận là tăng 5,64% tỷ lệ tham gia PHI, tương đương với mức tăng 11% so với trung bình mẫu. Tác động này tập trung trong năm xảy ra bão và năm kế tiếp, và giảm dần theo thời gian và khoảng cách với tâm bão. Những nhóm phản ứng mạnh nhất là người trẻ tuổi, người có thu nhập cao, người thuê nhà, và cư dân vùng ven biển hoặc khu vực có lịch sử bão thường xuyên.

Điều đáng chú ý là hành vi này không thể giải thích bằng thay đổi thu nhập, tình trạng sức khỏe hoặc mức phí bảo hiểm. Thay vào đó, bằng chứng cho thấy yếu tố tâm lý—như căng thẳng sau thảm họa và cảm giác mất kiểm soát [5,6]—đóng vai trò thúc đẩy cá nhân tìm đến PHI như một hình thức đối phó tâm lý, chứ không đơn thuần là công cụ tài chính.

Nghiên cứu này làm sáng tỏ cách mà thiên tai không chỉ gây thiệt hại vật chất, mà còn tái cấu trúc nhận thức rủi ro, thúc đẩy các quyết định tài chính, và phản ánh nhu cầu sâu xa của con người về sự an toàn và chủ động trong bối cảnh bất định. Khi rủi ro khí hậu ngày càng leo thang, những thay đổi hành vi như vậy gợi mở rằng chính sách y tế và bảo hiểm cần tính đến cả yếu tố môi trường và sức khỏe tâm lý—kết nối con người và tự nhiên qua các hệ thống phản ứng công bằng và thích nghi [7,8].

Tài liệu tham khảo

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://www.amazon.com/dp/B0BG2NNHY6/ 

[2] Carleton TA, Hsiang SM. (2016). Social and economic impacts of climate. Science, 353, aad9837. https://www.science.org/doi/10.1126/science.aad9837 

[3] Dell M, et al. (2014). What do we learn from the weather? The new climate–economy literature. Journal of Economic Literature, 52, 740-798. https://www.aeaweb.org/articles?id=10.1257/jel.52.3.740 

[4] Nguyen HT, Mitrou F. (2024). Natural disasters and the demand for health insurance. Journal of Environmental Economics and Management, 130, 103108. https://doi.org/10.1016/j.jeem.2024.103108

[5] Nguyen HT, Mitrou F. (2024).Natural disasters, home damage, and the eroding locus of control. GLO Discussion Paper, 1448.

[6] Nguyen HT, Mitrou F. (2024). Delving into the eye of the cyclone to quantify the cascading impacts of natural disasters on life satisfaction. GLO Discussion Paper, 1446.

[7] Vuong QH, Nguyen MH. (2024). Exploring the role of rejection in scholarly knowledge production: Insights from granular interaction thinking and information theory. Learned Publishing, 37, e1636. https://doi.org/10.1002/leap.1636 

[8] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267