Du lịch âm nhạc: Khi giai điệu kết nối bản sắc văn hóa và phát triển bền vững

Vạc Rừng

14-04-2025

Only those who have lived among the birds could truly appreciate the magic of their singing. At daybreak, the bushes and the alley corners would all be drenched in a vibrant chorus of birdsongs. The whole scene is exhilarating, exuding the mysterious vibes of a major orchestra.

Trích “Conductor”; Wild Wise Weird [1]

Âm nhạc không chỉ là giải trí—nó là sợi chỉ văn hóa quan trọng, là biểu hiện sống động của bản sắc cộng đồng và động lực mạnh mẽ trong phát triển du lịch. Một nghiên cứu gần đây của Mazlan và cộng sự [2] đã cung cấp phân tích toàn diện về mối quan hệ này, thông qua tổng quan quy mô (scoping review) và phân tích thư mục (bibliometric analysis), nhằm làm rõ vai trò của âm nhạc trong bảo tồn văn hóa, phát triển vùng, và gắn kết du khách.

Dựa trên 40 công trình học thuật được xuất bản trên hệ thống Scopus, nhóm nghiên cứu xác định rằng du lịch âm nhạc là nhân tố quan trọng góp phần duy trì sức sống văn hóa và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Các buổi biểu diễn truyền thống—như flamenco tại Andalusia hay nghi lễ âm nhạc ở Bali—mang lại trải nghiệm nhập vai, giúp du khách kết nối sâu sắc với di sản bản địa [3,4].

Tuy nhiên, nghiên cứu cũng đặt ra các vấn đề đạo đức trong bối cảnh âm nhạc truyền thống đang bị thương mại hóa quá mức, đặc biệt là ở các cộng đồng bị thiệt thòi hoặc bản địa. Việc biến âm nhạc nghi lễ Afro-Cuban hay âm thanh linh thiêng của người Aboriginal thành sản phẩm du lịch đại chúng có thể làm phai mờ tính xác thực văn hóa và củng cố các định kiến tiêu cực [5,6].

Nghiên cứu còn làm nổi bật vai trò của công nghệ mới nổi như thực tế tăng cường (AR) và thực tế ảo (VR) trong việc chuyển đổi trải nghiệm du lịch âm nhạc. Những công nghệ này mở ra trải nghiệm tương tác, giúp tăng cường sự hứng thú và giáo dục văn hóa. Một ví dụ điển hình là việc sử dụng AR để giới thiệu nhạc cụ truyền thống Trung Hoa, giúp tăng đáng kể mức độ kết nối của người trẻ với văn hóa [7]. Tuy nhiên, nhóm tác giả nhấn mạnh rằng đổi mới công nghệ cần được triển khai công bằng, tránh gây loại trừ các cộng đồng thiếu tiếp cận kỹ thuật số.

Động lực của du khách khi tham gia trải nghiệm âm nhạc rất đa dạng—từ niềm tự hào văn hóa, nỗi hoài niệm, đến tò mò và kết nối xã hội. Việc hiểu rõ những động lực này là điều cốt lõi để thiết kế các sản phẩm du lịch bao trùm và có ý nghĩa, giúp tăng cường sự tôn trọng lẫn nhau giữa khách tham quan và cộng đồng sở tại.

Du lịch âm nhạc mang đến cơ hội lớn để bảo tồn di sản văn hóa, thúc đẩy phát triển bền vững, và nâng cao trải nghiệm du khách. Tuy nhiên, thành công của lĩnh vực này phụ thuộc vào sự cân bằng tinh tế giữa đổi mới và tính xác thực. Giống như các hệ sinh thái, biểu hiện văn hóa chỉ phát triển mạnh khi được nuôi dưỡng bằng sự quan tâm và tôn trọng [8,9]. Bảo vệ mối quan hệ con người – thiên nhiên trong du lịch âm nhạc đòi hỏi chiến lược toàn diện, có đạo đức và mang tầm nhìn dài hạn, tôn vinh cả con người lẫn vùng đất.

Tài liệu tham khảo

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://www.amazon.com/dp/B0BG2NNHY6/ 

[2] Mazlan CAN, et al. (2025). Music in cultural tourism: insights from a dual approach of scoping review and bibliometric analysis. Humanities and Social Sciences Communications, 12, 525. https://www.nature.com/articles/s41599-025-04847-3 [3] Aoyama Y. (2009). Artists, tourists, and the state: Cultural tourism and the flamenco industry in Andalusia, Spain. International Journal of Urban and Regional Research, 33(1), 80-104. https://doi.org/10.1111/J.1468-2427.2009.00846.X 

[4] Dunbar-Hall P. (2001). Culture, tourism and cultural tourism: boundaries and frontiers in performances of balinese music and dance. Journal of Intercultural Studies, 22(2), 173-187. https://doi.org/10.1080/07256860120069594 

[5] Argyriadis K. (2008). Speculators and santuristas: Speculators and santuristas: The development of Afro-Cuban cultural tourism and the accusation of religious commercialism. Tourist Studies, 8(2), 249-265. https://doi.org/10.1177/1468797608099251 

[6] Mason K. (2004). Sound and meaning in Aboriginal tourism. Annals of Tourism Research, 31(4), 837-854. https://doi.org/10.1016/j.annals.2004.03.006 

[7] Hong X, Wu YH. (2022). The use of AR to preserve and popularize traditional Chinese musical instruments as part of the formation of the tourist attractiveness of the national art of Guizhou province. Digital Scholarship in the Humanities, 37(2), 426-440. https://doi.org/10.1093/llc/fqab087 

[8] Ho MT, Nguyen DH. (2025). Of Kingfisher and Man. https://philarchive.org/rec/HOOKAW 

[9] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267