Chủ nghĩa bè phái định hình quan điểm của công chúng về kỹ thuật địa chất năng lượng mặt trời như thế nào

Cò Nâu

16-04-2025

“After three days full of troubles, Kingfisher-the-Chief now had a big headache. While still thinking, he saw 30 Kingfishers coming, angrily accusing Flamingos of blocking the pond to catch fish, not letting them go down the water. When they complained, Flamingos sneered: “We are just implementing the kindness policy”. These Kingfishers have been hungry for three days now...
At this point, Kingfisher-the-Chief couldn’t stand it anymore. He yelled:
– Throw away all the kindness. Too chaotic!”

Trích “Kindness Policy”; Wild Wise Weird [1]

Khi biến đổi khí hậu ngày càng gia tăng, kỹ thuật địa kỹ thuật năng lượng mặt trời (solar geoengineering – SG)—một phương pháp phản chiếu có chủ đích ánh sáng mặt trời để làm mát Trái đất—đã nổi lên như một giải pháp can thiệp khí hậu gây tranh cãi nhưng ngày càng được quan tâm. Tuy nhiên, cách công chúng hình thành quan điểm về các công nghệ này vẫn chưa được nghiên cứu sâu rộng. Một nghiên cứu gần đây của Magistro và cộng sự cho thấy rằng tại Hoa Kỳ, bản sắc chính trị có ảnh hưởng mạnh mẽ hơn nhiều đến thái độ của công chúng đối với SG so với cách mà thông điệp được trình bày.

Nghiên cứu này sử dụng một thí nghiệm conjoint quy mô lớn với sự tham gia của 2.123 cử tri Mỹ. Những người tham gia được tiếp cận các thông điệp liên quan đến SG với ba kiểu diễn đạt khác nhau: như một “bổ sung” cho các chiến lược khí hậu hiện tại, như một “thay thế” cho các nỗ lực giảm phát thải, hoặc như một “nguy cơ đạo đức” có thể làm suy yếu các nỗ lực giảm thiểu. Những thông điệp này được truyền tải bởi các nhân vật có sự khác biệt về đảng phái chính trị (Đảng Dân chủ hoặc Cộng hòa) và vai trò nghề nghiệp (nhà nghiên cứu hoặc người dẫn podcast). Mục tiêu là đánh giá xem mức độ ủng hộ đối với SG chịu ảnh hưởng nhiều hơn bởi nội dung thông điệp hay bởi danh tính của người đưa tin.

Kết quả rất rõ ràng: sự phù hợp về đảng phái giữa người đưa tin và người tiếp nhận là yếu tố chính định hình mức độ tin tưởng và ủng hộ. Người Cộng hòa tin tưởng hơn 34% và ủng hộ cao hơn 10% khi thông tin đến từ một nguồn có liên kết đảng phái Cộng hòa. Tương tự, người Dân chủ thể hiện mức độ tin tưởng cao hơn 28% và ủng hộ cao hơn 7% khi nghe từ một nguồn gắn với Đảng Dân chủ. Ngược lại, cách diễn đạt nội dung chỉ có tác động rất nhỏ. Ví dụ, người Dân chủ tỏ ra ít tin tưởng hơn khi thông điệp được trình bày như một sự thay thế cho việc cắt giảm phát thải, nhưng nhìn chung mức độ ủng hộ SG vẫn ổn định qua tất cả các khung thông điệp.

Dù có sự phân cực chính trị rõ rệt, quan điểm chính sách tổng thể của người tham gia vẫn phù hợp với khuynh hướng ý thức hệ của họ. Người Cộng hòa phần lớn không ủng hộ cả SG lẫn giảm phát thải, trong khi người Dân chủ ủng hộ theo đuổi đồng thời cả hai hướng tiếp cận.

Những phát hiện này cho thấy ảnh hưởng sâu sắc của bản sắc chính trị đến cách con người tiếp nhận các giải pháp khí hậu mới. Trong một bối cảnh bị chia rẽ ý thức hệ sâu sắc, ngay cả những công nghệ còn chưa quen thuộc như địa kỹ thuật năng lượng mặt trời cũng nhanh chóng bị phân cực hóa theo lăng kính đảng phái.

Ở cấp độ sâu hơn, nghiên cứu này cho thấy phản ứng của chúng ta đối với các can thiệp môi trường không chỉ phụ thuộc vào khoa học hay chính sách, mà còn mang nặng yếu tố thuộc về xã hội, sự tin tưởng và cảm giác cộng đồng. Khi nhân loại đối mặt với các mối đe dọa khí hậu vượt qua biên giới quốc gia, thách thức không chỉ là đổi mới công nghệ mà còn là xây dựng lại những câu chuyện chung có thể hàn gắn công chúng phân hóa và khơi lại sự kết nối với các hệ thống sinh quyển mà chúng ta cùng tìm cách bảo vệ.

Tài liệu tham khảo

[1] Vuong QH. (2024). Wild Wise Weird. https://www.amazon.com/dp/B0BG2NNHY6/ 

[2] Borick CP, Rabe BG. (2012). Americans cool on geoengineering: Approaches to addressing climate change. Issues in Governance Studies, 46, 7. https://www.brookings.edu/wp-content/uploads/2016/06/30-geo-engineering-rabe-borick.pdf 

[3] Debnath R, et al. (2023). Conspiracy spillovers and geoengineering. Iscience, 26, 106166. https://doi.org/10.1016/j.isci.2023.106166 

[4] Mu¨ller-Hansen F, et al. (2023). Attention, sentiments and emotions towards emerging climate technologies on Twitter. Global Environmental Change, 83, 102765. https://doi.org/10.1016/j.gloenvcha.2023.102765 

[5] Magistro B, et al. (2025). Partisanship overcomes framing in shaping solar geoengineering perceptions: Evidence from a conjoint experiment. npj Climate Action, 4, 29. https://www.nature.com/articles/s44168-025-00236-3 

[6] Vuong QH. (2018). The (ir)rational consideration of the cost of science in transition economies. Nature Human Behaviour, 2, 5. https://www.nature.com/articles/s41562-017-0281-4 

[7] Nguyen MH. (2024). How can satirical fables offer us a vision for sustainability? Visions for Sustainability. https://ojs.unito.it/index.php/visions/article/view/11267